11. ROZPOZNAWANIE ZATRZYMANIA ODDECHU

I znowu, aż do znudzenia: obecność oddechu i tętna wymaga obserwacji przez Ratownika zawsze w pierwszej kolejności !!!
Co więcej – fakt „łapania” ustami powietrza przez chorego (poszkodowanego) czy gwałtowne ruchy klatki piersiowej mogą być obserwowane już z pewnej odległości. Obserwacja - to powinna być pierwsza czynność Ratownika, zbliżającego się z pomocą !

Jednak czasami oddech może być tak płytki (lub o mieć mniejszą częstotliwość), że wymaga subtelniejszych metod, np. zbliżenie grzbietu dłoni do ust chorego. Nie zawsze dysponujemy lusterkiem, by obserwować zaparowanie jego powierzchni. Niektórzy wolą zbliżyć swoje usta do ust poszkodowanego, jako b. wrażliwe (przy okazji sprawdza się, czy leżący spożywał alkohol).

Objawy zatrzymania oddechu:

1. Szybko postępujące zaczerwienienie a następnie zasinienie powłok skórnych (szczególnie twarzy),

2. Brak obserwowanych ruchów klatki piersiowej,

3. Brak przepływu powietrza przez usta.

Należy się liczyć z zatrzymaniem akcji serca i koniecznością włączenia pośredniego (zewnętrznego) masażu serca !!!

INFORMACJE DODATKOWE:
Powietrze wydychane nie jest pozbawione tlenu. Zawiera jeszcze 16 % (w porównaniu z prawie 21 % w powietrzu atmosferycznym).

Przyczyny zatrzymania oddechu mogą być różne np. zatrucie (tlenkiem węgla, spalinami), zadzierzgnięcie (in. „powieszenie”). Zewnętrzne przyczyny należy natychmiast usunąć lub odciągnąć od nich chorego. Niektóre, np. ciężkie urazy (klatki piersiowej, brzucha) i podobne, należy zabezpieczyć sterylnymi opatrunkami. Zawsze należy pilnie wezwać karetkę z lekarzem.

10. ROZPOZNAWANIE ZATRZYMANIA AKCJI SERCA

Fakt oddechu i tętna wymaga obserwacji przez Ratownika zawsze w pierwszej kolejności !! Rozpoznanie zatrzymania akcji serca (inaczej mówiąc – układu krążenia) nie jest trudne.
Objawy wówczas obserwowane to:
1. Utrata przytomności u poszkodowanego,
2. Zatrzymanie oddechu,
3. Brak wyczuwalnego tętna na:
a – tętnicy szyjnej (z lewej lub prawej strony okolicy krtani),
b – tętnicy udowej (w lewej lub prawej pachwinie).

Tętno sprawdzamy opuszkami palców, ułożonymi w jeden szereg. Linię opuszek palców układamy pionowo wzdłuż boku tchawicy lub wzdłuż pachwiny. Nacisk musi być delikatny !
Stopniowo i na przemian zwiększamy i zmniejszamy nacisk, aż do decyzji „jest” lub „brak” tętna.
Sprawdzanie tętna w okolicach nadgarstka (tętnica promieniowa),przy braku dostatecznej wprawy, może prowadzić do błędnych wniosków.

9. CECHY DOBREGO RATOWNIKA


I. Spokój i rozwaga
Rozluźniamy wszystkie mięśnie, które nie są potrzebne do działań bieżących. Dotyczy to także mięśni twarzy. Wyrzucamy „na potem” wszystkie zbędne myśli, skupiając je wyłącznie na niesieniu pomocy },

II. Energiczne działanie na rzecz poszkodowanego
A - kolejne postępowania ratownika – od pierwszej do czwartej kolejności (patrz rozdział 2),
B - zaangażowanie do pomocy 4 – 5 osób (ewentualne: współdziałanie w reanimacji, wezwanie pogotowia, zakładanie opatrunków, itp),
C - konsekwentnie realizuj dalsze postępowanie, aż do przekazania poszkodowanego (chorego) w ręce specjalistów.

III. Uzyskanie zaufania chorego oraz otoczenia
Głos spokojny ale zdecydowany; powiadom obce otoczenie, że jesteś ratownikiem. Przy kilku ratownikach, wybierzcie Kierownika Akcji Ratunkowej. Przyjaźnie uspokój chorego przytomnego, że wszystko będzie dobrze. Pamiętaj: już twój głos i dotyk działa leczniczo !!! ),

IV. Świadomość postępowania
MOŻESZ WYKONYWAĆ CZYNNOŚCI RATOWNICZE TAK DŁUGO, JAK DŁUGO MASZ CAŁKOWITĄ PEWNOŚĆ, ŻE TWOJE POSTĘPOWANIE JEST PRAWIDŁOWE I KONIECZNE !!!

V. W razie potrzeby powiadomienie organów ścigania
W przypadku podejrzenia przestępstwa, masz obowiązek powiadomić Policje lub Prokuraturę o swoim podejrzeniu w trybie natychmiastowym. Tym bardziej należy tego dokonać, stwierdzając wypadek drogowy czy jakąś katastrofę. Należy pamiętać, że (ogólnie biorąc) w kolizji drogowej nie ma osób poszkodowanych na zdrowiu a w wypadku drogowym - są ) ,

VI. Kierowanie zasobami ludzkimi,
Należy, w chwili przerwy w udzielaniu pomocy, zdecydowanie i głośno poprosić osoby, zbędne przy jej udzielaniu, o opuszczenie rejonu zdarzenia. Kieruj osobami, które poprosiłeś o pomoc, grzecznie ale zdecydowanie.
Zwracajcie się do siebie, stosując zwrot „Ty”, by skrócić czas przepływu informacji. )

VII. Zachowanie maksymalnej czystości
To oczywiste !!! Jednak stan chorego lub miejsce wypadku mogą to uniemożliwić. Niemniej jednak założenie jałowych rękawiczek chirurgicznych z APP i stosowanie jałowych opatrunków jest jakimś wyjściem z sytuacji. Należy szczególnie podkreślić konieczność
stosowania jałowych opatrunków. Ich rozpakowywanie musi się odbywać na naszych oczach ! Np. gaziki rozpakowane poza naszym okiem, traktujemy jako niezdatne do zastosowania.

VIII. Dbanie o bezpieczeństwo chorego (poszkodowanego)
W razie stwierdzenie takiego zagrożenia – sprawa priorytetowa ! Dotyczy np: źródeł prądu, otwartego ognia, dymu, gazu, drogi i związanego z tym ruchu ulicznego, itp. Chorego (poszkodowanego) przenosi się z zachowaniem zasad transportu poszkodowanego.

IX. Dbanie o bezpieczeństwo własne
Zagrożenia podobne jak w pkt 8.

X. Właściwe rozbieranie chorego (poszkodowanego)
Najpierw zdejmujemy ze zdrowych kończyn i strony ciała a potem z uszkodzonych. Jeżeli odzież przyklei się do ran (lub oparzeń), odcinamy ubranie na obrzeżach nie przyklejonych. W razie obrzęków, np. stopy, rozcinamy odzież czy obuwie ).

8. WZYWANIE POGOTOWIA RATUNKOWEGO

... zwanego też Działem (Oddziałem) Pomocy Dorażnej lub Ratownictwa Medycznego. Pogotowia rangi wojewódzkiej noszą nazwę Wojewódzkich Stacji Pogotowia Ratunkowego.

Każdy Ratownik, już idąc do poszkodowanego (chorego), powinien angażować kilka przynajmniej osób. Wiek tych osób, czy stanowiska nie mają właściwie żadnego znaczenia. Sposób zwracania się w czasie akcji ratowniczej powinien być per "ty", by maksymalnie skrócić czas przepływu informacji.

Ratownik nie powinien opuszczać poszkodowanego (chyba, że jest kilku ratowników). Jeżeli jest jeden ratownik - automatycznie staje się Kierownikiem Akcji, gdy jest ich kilku - Kierownika muszą wybrać między sobą (i to błyskawicznie !). Wybranemu Kierownikowi wszyscy muszą się podporządkować !!!

Wskazana przez Ratownika (Kierownika Akcji) osoba może być zobowiązana do wezwania
karetki pogotowia. Jest wówczas zmuszona do podania następujących informacji Dyspozytorowi:
1. Swoje imię i nazwisko.
2. Numer telefonu, z którego dzwoni,
3. Zwięzły opis sytuacji, w tym:
- co się stało,
- ilość osób poszkodowanych (choćby orientacyjną),
- rodzaj obrażeń,
- zauważone objawy.
4. Czy potrzebna jest pomoc techniczna,
5. Dokładny adres wypadku (zachorowania) z ewentualnym opisem krótszego dojazdu,
6. Informację o konieczności prowadzenia reanimacji.

Słuchawkę można odłożyć dopiero po rozłączeniu się Dyspozytora Pogotowia. Jedna z osób powinna pozostać przy aparacie telefonicznym (komórce) na wypadek telefonu z Pogotowia, aby potwierdzić wezwanie lub uzyskać bieżące informacje.

7. OMÓWIENIE WYPOSAŻENIA APP cz. 3


Ad. 1) Leki przeciwbólowe (jak i pozostałe tutaj wymienione) są lekami dopuszczonymi
przez nadzór farmaceutyczny do obrotu bez konieczności posiadania recepty. Nie
oznacza to jednak, że nie mają działań ubocznych czy pacjenci nie mogą zareagować
nadwrażliwością !

Ad. 2) - Acenol ma również drugą nazwę – Paracetamol.
- Polopiryna S wywodzi się z salicylanów ! Należy uzyskać odpowiedź ze strony
pacjenta, czy nie jest na ten lek uczulony. W razie potwierdzenia podać Acenol.

Ad. 6) Woda utleniona w buteleczce po otwarciu ma ważność 7 dni. Tabletka Pertlenonu
pozwala łatwo i szybko uzyskać świeży roztwór po rozpuszczeniu
w połowie szklanki letniej wody.

Ad. 7) Środki osłaniające pozwalają zabezpieczyć brzegi ran przed przyklejeniem się do
opatrunku. Można nimi pokrywać okolice oparzone ( I stopnia), wysuszone
działaniem wyższej temperatury.

Ad. 9e) W zakładach pracy dostęp do APP powinny mieć wyłącznie osoby przeszkolone
w udzielaniu pierwszej pomocy przedlekarskiej. Po udzieleniu pomocy, powinny
one wpisać datę, godzinę, objawy u pacjenta i podjęte przez ratownika działania
z podaniem nazwy i ilości leków.

Zawartość APP (apteczki pierwszej pomocy) może być modyfikowana stosownie do specyfiki zakładu lub indywidualnych potrzeb osób. Jeżeli więc jest osoba chora na astmę oskrzelową lub cukrzycę, to w APP powinny się znajdować:
a- zestaw umożliwiający podanie leku, zaleconego przez lekarza (np. igła, strzykawka,
ampułka, aerosol, itp.),
b- szczegółowa instrukcja, kiedy i jak podawać w/w leki, potwierdzone pieczątką
imienną i podpisem lekarza.

6. WYPOSAŻENIE APP cz.2

Przykładowe wyposażenie apteczki pierwszej pomocy (APP):

1) Leki przeciwbólowe (Apap, Nurofen),
2) Leki przeciwgorączkowe (Polopiryni S, Acenol),
3) Leki uspokajające (Neospasmina, Nervosol),
4) Leki nasercowe (Kardiamid krople, Krople nasercowe),
5) Leki żołądkowe (Krople żołądkowe, Krople miętowe),
6) Środki odkażające (Jodyna 3% - roztwór wodny, Pertlenon tabl. – in. woda
utleniona),
7) Środki osłaniające (maść borna, wazelina biała),
8) Środki opatrunkowe:
a- gaziki (komplety po 3 sztuki) 6 kompletów,
b- bandaże elastyczne (różnej szerokości) 8 sztuk,
c- poloplast 1 szt.
d- poloplasty z opatrunkiem 1 komplet,
e- chusty trójkątne 2 szt.

9) Przybory i narzędzia:
a- nożyczki (z zaokrąglonymi końcami) 1 szt.
b- rękawiczki gumowe (nr 7 lub 8) 2 szt.
c- szpatułki drewniane 4 szt.
d- kubeczki jednorazowe w woreczku foliowym 10 szt.
e- notes + długopis 1 komplet

5 - APTECZKA PIERWSZEJ POMOCY cz. 1



        Apteczka pierwszej pomocy (APP) to zestaw najprostszych leków,
środków opatrunkowych oraz niektórych podstawowych przyborów
i narzędzi lekarskich. Może być utworzona w specjalnej (metalowej
lub drewnianej) skrzyneczce, zawieszanej na stałe.

        Oprócz w/w zestawu APP powinna zawierać:
1) Szczegółowy wykaz zawartego zestawu (naklejony na wewnętrznej
    stronie drzwiczek apteczki),
2) Wykaz osób przeszkolonych w udzielaniu pierwszej pomocy 
    przedlekarskiej (naklejony na zewnętrznej stronie drzwiczek
    apteczki),
3) Instrukcję udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej (przy
    apteczce).

        APP powinna być oznaczona zielonym (!) krzyżem, widocznym
z daleka. Stosowany dotychczas krzyż koloru czerwonego jest
zakazany i zastrzeżony dla Polskiego Czerwonego Krzyża. Zamiast
skrzyneczki, w przypadku pracy terenowej APP może być
umieszczona w walizce z wszelkimi w/w uzupełnieniami.

        APP w zakładach pracy powinny być umieszczane w ściśle
określonych miejscach, wynikających z "Protokołu", sporządzanego
przez Lekarza Medycyny Pracy dla określonego przedsiebiorstwa.

        Zawartość APP może być modyfikowana stosownie do specyfiki
produkcji w danym zakładzie pracy lub osobistych potrzeb personelu
czy prywatnych użytkowników. Np.: jeżeli jest osoba chora na astmę
lub cukrzycę, to w apteczce powinien się znajdować:
a- zestaw umożliwiający podanie leku, zaleconego przez lekarza
    (aerozol, igły, strzykawki, ampułki, itd)
b- szczegółowa instrukcja, kiedy i w jaki sposób podawać leki.

UWAGA:
                Leki mogą być zalecane wyłącznie przez lekarza !! Podawanie
leków przez osoby nieupoważnione jest ich wyłącznym ryzykiem.
W przypadku powikłań (np. reakcji uczuleniowej) mogą być pociągani
do odpowiedzialności zarówno karnej jak i cywilnej.

4. RATOWNIK A PRAWODAWSTWO POLSKIE

Art. 162 1 Kodeksu Karnego:
"Kto człowiekowi, znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia, nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia lub poważnego uszczerbku na zdrowiu podlega karze pozbawienia wolności do lat 3".

Istota przestępstwa polega na zaniechaniu niesienia pomocy osobie, znajdującej się w bezpośrednim niebezpieczeństwie.

Rozpatrując powyższe szczegółowo:

1. Przepis nakłada obowiązek niesienia pomocy na każdego, kto jest świadkiem sytuacji, grożącej innej osobie bezpośrednim niebezpieczeństwem. Wyjątkiem od tego są osoby niepełnoletnie, niepełnosprawne i w podeszłym wieku.

2. Sprawcą przestępstwa zaniechania udzielenia pierwszej pomocy może więc być wyłącznie ten, kto ma możliwość udzielenia pomocy.

3. Obowiązek udzielenia pomocy nie istnieje gdy:
a - udzielanie pomocy wiąże się z wysokim ryzykiem dla ratownika,
b - możliwa jest natychmiastowa pomoc osoby lub instytucji do tego bardziej powołanej.

4. Pomoc nie musi być pełna (m.in. w pełni skuteczna) - może zmierzać jedynie do ulżenia w cierpieniu.

Zupełnie inna sytuacja jakościowo zaistnieje w przypadku nieudzielenia pomocy i zgonu poszkodowanego (czy chorego).

Z mocy art. 155 KK (Kodeksu Karnego) traktuje się taką osobę jako winną nieumyślnego spowodowania śmierci.
Kara pozbawienia wolności może sięgnąć nawet do 5 lat. Inne osoby mogą być oskarżone o współsprawstwo.

Niezależnie od odpowiedzialności karnej mogą być, wobec winnych nieudzielenia pierwszej pomocy, wszczęte sprawy
cywilne ze strony rodziny poszkodowanego. Sąd może zasądzać
nawet znaczne kwoty od osób, które zaniechały udzielania
pierwszej pomocy na rzecz ofiar.

3. POZYCJA BEZPIECZNA NA BOKU

Pozycja bezpieczna na boku ma na celu uniemożliwienie przedostania się treści pokarmowej i krwi do dróg oddchowych oraz usuwanie krwi i wydzielin z dróg oddechowych na zewnątrz.
Nieusuwanie natychmiastowe w/w substancji na zewnątrz i przedostanie się ich do pęcherzyków płucnych, powoduje zachłystowe zapalenie płuc. Jest ono groźne dla życia nawet w warunkach szpitalnych.

Opis pozycji:
1/ Chorego umieszcza się na boku.

2/ a - rękę od strony podłoża przesuwamy do tyłu, za jego plecy.
b - drugą jego rękę podkładamy pod policzek z przodu.
(W tej pozycji uzyskujemy względne unieruchomienie barków pacjenta)

3/ Nogę chorego od strony podłoża zginamy w stawie kolanowym, by jej podudzie
było prostopadłe do drugiej nogi, wyciągniętej wzdłuż osi ciała.
(W tej pozycji uzyskujemy względne unieruchomienie bioder pacjenta)

2. KOLEJNOŚĆ POSTĘPOWANIA RATOWNIKA

W pierwszej kolejności:
a- przy braku oddechu u pacjenta - przywrócenie drożności dróg oddechowych i zastosowanie sztucznego oddychania.
b- przy braku akcji serca - zastosowanie pośredniego (zewnętrznego) masażu serca.

W drugiej kolejności:
- zatamowanie krwotoku (patrz - opatrunek uciskowy).

W trzeciej kolejności:
- przy podejrzeniu (rozpoznaniu) wstrząsu - ciepłe okrycie, uniesienie wszystkich kończyn, u chorych przytomnych (wyłącznie!!) podawać napoje.

W czwartej kolejności:
- zamknięcie odmy otwartej lub odbarczenie odmy ciśnieniowej.

W piątej kolejności:
- przy ranach - założenie opatrunku ochronnego.

W szóstej kolejności:
- przy złamaniach i zwichnięciach - założenie opatrunku unieruchamiającego

W siódmej kolejności:
- właściwe ułożenie chorego:
a - przy krwawieniu z ust lub odruchach wymiotnych - w pozycji bezpiecznej na boku.
b - ze złamaniami żeber - na boku z urazem (by uniknąć ruchów opacznych).

W ósmej kolejności:
- osobiste przekazanie chorego fachowcom do transportu i dalszego leczenia.

UWAGA:
Ratownik nie ma leczyć!! Jego zadaniem jest powstrzymywanie postępu choroby czy skutków wypadku, aby w efekcie dalszego leczenia uratować życie, skrócić okres rekonwalescencji oraz zmniejszyć niebezpieczeństwo kalectwa czy powikłań.

KAŻDY Z NAS MOŻE SIĘ ZNALEŹĆ... "PO TAMTEJ STRONIE"

PIERWSZA POMOC PRZEDLEKARSKA

1. PIERWSZA POMOC (PRZEDLEKARSKA, DORAŹNA)

Pomoc doraźna to działanie wieloetapowe zespołu ludzi z użyciem
sprzętu. Celem jest zlikwidowanie zagrożenia życia poszkodowanego w
wypadku czy ofiary nagłego zachorowania.
Wyróżniamy następujące etapy pomocy doraźnej:
I etap: a) pomoc przedlekarska (tzw. pierwsza pomoc przedlekarska) -
- zawarta w tej instrukcji,
b) pomoc lekarska (np. karetki pogotowia z lekarzem w miejscu
wypadku).
II etap: - szybki i właściwy transport (Izba Przyjęć Szpitala, sala zabie-
gowa Działu Pomocy Doraźnej) z dalszym kontynuowa-
niem działań diagnostycznych i leczniczych.
III etap: - dalszy transport z miejsc docelowych etapu II do sali operacyj-
nej, oddziału intensywnej opieki medycznej (OIOM-u) lub
sali właściwego oddziału z wykorzystaniem pełnego zaple-
cza diagnostycznego i konsultacji wysokiej klasy specjalistów.